Kỹ thuật nuôi bò sinh sản – giúp bà con làm giàu hiệu quả từ chăn nuôi

I. Chọn giống bò sinh sản

* Ngoại hình:

– Nhanh nhẹn, da mỏng, lông thưa, thuần tính, thân hình hài hòa giữa các phần đầu, cổ, thân và vai.

– Đầu thanh nhẹ, mõm rộng, mũi to, răng đều và trắng bóng. Cỏ dài vừa phải và thanh, da cổ có nhiều nếp nhăn.

– Phần ngực sâu, rộng. Xương sườn mở rộng, cong về phía sau, bụng to nhưng không bị sệ, bốn chân bò thẳng và mảnh, móng khít, mông nở, lưng ít dốc.

– Bầu vú phát triển đều về phía sau, 4 núm vú đều, dài vừa phải, không có vú kẹ, da vú mỏng, tĩnh mạch ở vú nổi rõ, phân thành nhánh ngoằn nghoèo.

Chọn giống bò sinh sản

* Đặc điểm sinh sản:

 Bò giống tốt phải có khả năng đẻ sớm và khoảng cách giữa 2 lứa ngắn.

– Tuổi bắt đầu phối giống 18 – 24 tháng.

– Thời gian mang thai 280 – 290 ngày (9 tháng 10 ngày).

– Thời gian động dục trở lại sau đẻ 2 – 3 tháng.

– Chu kỳ động dục 20 ngày (17 – 23 ngày), thời gian động dục 24 – 36 giờ.

II. Quy hoạch chuồng trại

– Hướng: Nam, Đông Nam vì tránh gió đón nắng

– Đất chuồng cao, thoáng, ko đọng nước, xa khu dân cư và nguồn nước.

– Nền khô ráo, không trơn trượt, có độ dốc về các rãnh thoát nước. Nền có thể là nền bê tông, nền gạch, láng xi măng hoặc nền đất nện.

– Mật độ nuôi nhốt tối thiểu phải đạt 5 – 6 m2/com.

Chuồng nuôi bò

III. Phối giống

* Biểu hiện của bò cái động dục:

– Triệu chứng: Bò kém ăn, nhớn nhác, nhảy lên con bò khác, âu yếm con khác hoặc để con khác nhảy lên.

– Biểu hiện ở cơ quan sinh dục: Âm hộ sưng, mép trong âm hộ màu đỏ, chảy nước nhờn từ lỏng đến đặc dần, màu chuyển từ từ trong sang đục dần, kiểm tra bên trong thấy tử cung cứng hơn bình thường, đuôi bò cái thường cong lên hoặc lệch sang một bên.

* Thời điểm: 

Thời điểm phối giống thích hợp nhất là vào giai đoạn giữa động dục

– Bò cái có biểu hiện chịu đực: Đứng yên cho bò khác nhảy lên (tư thế hơi dạng chân, cong đuôi). Âm hộ nhỏ dần lại, niêm mạc chuyển từ đỏ hồng sang hồng nhạt. Niêm dịch ở trạng thái keo dính.

– Nên phối giống cho bò 2 lần để đón trước và sau, tức là lần đầu vào lúc 12 giờ sau khi bắt đầu động dục và lần 2 sau khi phối lần trước 12 giờ.

* Phương pháp phối giống:

– Thụ tinh nhân tạo: Có thể dùng tinh cọng rạ đông lạnh và dụng cụ để dẫn tinh viên phối giống nhân tạo vào bò cái. Phương pháp này có nhiều ưu điểm vì sử dụng được tinh bò ngoại lai có chất lượng phẩm giống cao, hạn chế lây lan dịch bệnh…Tuy nhiên cần có các kỹ sư chuyên trách và cần được thực hiện ở những nơi có điều kiện cho phép.

– Phối giống trực tiếp: Dùng bò đực giống tốt, to, khỏe mạnh, ngoại hình đẹp, không quá già, không quá non cho phối giống trực tiếp với bò cái động dục. Để phối giống hiệu quả nhất nên lựa chọn bò đực giống lai F2 có ¾ máu của 1 trong số những giống bò Red Sindhi, Sahiwal, Brahman.

– Lưu ý:

+ Không để bò cái giao phối tự do

+ Thiến sớm những bò đực kém phẩm chất trong đàn

+ Không phối cận huyết

* Chuẩn đoán thai:

– Sau khi phối tinh, nếu quan sát thấy bò không động dục trở lại, hay ăn, ngủ nhiều, bầu vú phát triển, gân bụng và vú nổi dần, bụng to ra… là có thể bò đã thụ thai. Có thể sử dụng phương pháp khám thai qua trực tràng. Đây là phương pháp có độ chính xác cao nhưng cần phải cần đến cán bộ thú y có tay nghề.

– Bò sắp đẻ có trạng thái: Bụng to, nặng nề, vú căng (có sữa non). Khi khi đẻ 2 – 3 ngày âm hộ sưng chảy, sụp mông…Chuẩn bị đẻ hay đi linh tinh đi ăn riêng, trạng thái lo lắng, hay cào nền chuồng…

IV. Chăm sóc bò chửa và bê con

– Chăm sóc bò cái mang thai: Thời gian này bò cần được ăn uống đầy đủ. Mỗi ngày nên ăn khoảng 30 – 35 kg cỏ tươi, 2 kg rơm ủ, 1kg thức ăn tinh ( như ngô, cám…), 25 – 30 gr bột xương. Không bắt bò làm những công việc nặng như: cày bừa, kéo xe,… Tránh việc xua đuổi mạnh đối với bò đang mang chửa tháng thứ 3, tháng thứ 7, tháng thứ 8 và thứ 9.

– Đỡ đẻ cho bò: Với những trường hợp bò đẻ bình thường (thai thuận). Thì bà con không cần can thiệp hoặc chỉ cần hỗ trợ cho bò cái bằng cách dùng tay kéo nhẹ thai ra. Cắt dây rốn dài khoảng 10 – 12 cm (không cần buộc dây rốn) và sát trùng bằng loại cồn lốt 5%.

Vệ sinh sạch sẽ cho bò và bê như lau rớt rãi trong mũi mồm bê, tự để bò tự liếm bê con. Nên bóc móng để bê con đỡ bị trơn trượt khi mới bắt đầu tập đi. Vệ sinh sạch phần thần sau và bầu vú của bò mẹ. Bổ sung thêm nước uống có pha thêm ít muối cho bò, có thể cho ăn thêm cám và nước ấm. Đối với những trường hợp bò khó để cần phải gọi cán bộ thú y để được hỗ trợ và can thiệp kịp thời.

* Đối với bò mẹ:

Thời gian đầu khoảng 15 – 20 ngày đầu sau khi bò để cần cho bò ăn cháo ( 1 – 1,5 kg thức ăn tinh/con/ngày ) và khoảng 25 – 30 gr muối ăn, 30 – 40 gr bột xương và phải có đủ cỏ non xanh ăn tại chuồng.

Vào những ngày tiếp theo, trong suốt khoảng thời gian nuôi con. Một ngày cần phải cung cấp cho bò mẹ ăn khoảng 30kg cỏ tươi, 2 – 3kg rơm ủ, 1 – 2kg cám hoặc có thể dùng thức ăn hỗn hợp để bò mẹ hồi phục sức khỏe, nhanh động dục lần tiếp theo để phối giống.

Bò mẹ và bê con

* Đối với bê con:

Thời gian 30 ngày tuổi đầu bê được nuôi tại nhà, cạnh bò mẹ. Lưu ý luôn giữ ấm cho bê, tránh gió lùa vào chuồng, chỗ bê con nằm phải sạch sẽ và khô ráo.

Trên 1 tháng tuổi: bê được chăn thả theo bò mẹ ở những bãi cỏ gần chuồng, tập thói quen cho bê ăn thức ăn tinh.

Từ 3 – 6 tháng tuổi: mỗi ngày cho ăn khoảng 5 – 10kg cỏ tươi và 0,2kg thức ăn tinh hỗn hợp. Tập cho bê ăn cỏ khô, nên để bê cai sữa vào khoảng 6 tháng tuổi.

Từ 6 – 24 tháng tuổi, thực hiện chăn thả là chính. Mỗi ngày cho bê ăn thêm khoảng 10 – 20kg cỏ tươi, ngọn mía, cây ngô non. Vào thời điểm thiếu cỏ có thể cho ăn thêm 2 – 4kg cỏ khô một ngày.

>>> Xem thêm: Tiết lộ kỹ thuật nuôi gà nhốt chuồng thu về tiền triệu mỗi tháng

V. Thức ăn và nước uống

Cho bò ăn cỏ băm nhỏ

* Thức ăn:

Mỗi ngày bà con nên cho bò ăn tổng lượng thức ăn từ 35 – 37kg. Tính cho bò cái có trọng lượng từ 240 – 260kg/con.

– Đối với thức ăn thô xanh: đây là nguồn cung cấp dưỡng chất chủ yếu cho bò sinh sản. Tỷ trọng trong tổng lượng thức ăn là 24 – 25 kg/con/ngày (chiếm đến 70%).

– Cỏ tự nhiên: cỏ lông tây, cỏ chỉ, cỏ lá tre, cỏ mật, cỏ màn trầu, cỏ họ đậu,…và các loại rau.

– Cỏ trồng: cỏ voi, cỏ sả, cỏ stylo, cỏ Rhuzi, cỏ lá tre,… Khả năng ăn: từ 20-40 kg/con/ngày ( Để cho bò có thể dễ dàng ăn cũng như bà con có thể phối trộn thêm thức ăn bổ sung dinh dưỡng. Bà con nên băm nhỏ nguyên liệu với gia đình nuôi nhiều bà con có thể tham khảo dòng: Máy băm cỏ 3A3Kw để công việc được hiệu quả hơn )

– Đối với thức ăn khô: chiếm 20% trong tổng khẩu phần ăn. Tức là khoảng 7 -8kg/con/ngày hoặc có thể cho ăn theo tỷ lệ bằng 3% trọng lượng cơ thể.

– Phụ phế phẩm: Rơm rạ, cỏ khô

– 10% còn lại trong khẩu phần ăn là thức ăn tinh bao gồm các loại có sẵn trên thị trường. Hoặc có thể tự trộn từ các loại thức ăn như cám gạo, ngô, bột cá, các loại đạm khô,…

– Ngoài ra, còn bổ sung thêm muối và khoáng chất bằng cách trộn chung vào thức ăn hoặc uống

* Nước uống:

Nước sạch đầy đủ cho bò mỗi ngày. Tùy vào nhiệt độ môi trường bên ngoài mà nhu cầu về nước uống của bò cũng thay đổi theo.

Bò trưởng thành cần cung cấp nước sạch đầy đủ khoảng 10% thể trọng mỗi ngày

Khi bò cái mang thai, ở giai đoạn cuối thai kỳ nhu cầu sẽ tăng lên rất nhiều có thể tăng gấp đôi lượng nước lúc bình thường.

VI. Phòng bệnh cho bò

– Vệ sinh khu vực bên trong chuồng trại và khuôn viên bên ngoài chuồng trại. Đảm bảo các dụng cụ ăn uống luôn sạch sẽ.

– Thực hiện đúng quy trình tiêm phòng các bệnh phổ biến cho bò như lở mồm long móng, tụ huyết trùng, các bệnh lây nhiễm (tả, lao, …)

Phòng bệnh ký sinh trùng cho bò

* Ký sinh trùng ngoài da (ve, ruồi, muỗi, ghẻ,…). Dùng 1,25 g Neguvôn + 0,03 lít dầu ăn + 0,5 thìa xà phòng bột cho vào 1 lít nước rồi lắc cho thuốc tan đều. Lấy giẻ sạch tẩm dung dịch thuốc đã pha sát lên toàn thân trâu bò.

* Giun sán:

– Thuốc Lêvavét để tẩy giun tròn. Cứ 1 gói 5gr dùng cho 13-20kg trọng lượng hơi của bò, bê.

– Thuốc viên Fasinex 900 để tẩy sán lá gan. 1 viên cho 80-100 kg trọng lượng hơi của bò, bê, nhét trực tiếp vào miệng cho bò nuốt.

Chúc bà con chăn nuôi thành công!

Giới thiệu video sử dụng Máy băm cỏ cho bò 3A4Kw tại trang trại nuôi bò